Do zbrodni katyńskiej doszło po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 roku. Do niewoli w ZSRR dostało się ok. 15 tysięcy oficerów. NKWD rozstrzelało wiosną 1940 ok. 22 tysięcy obywateli polskich, w tym 15 tysięcy oficerów, policjantów, funkcjonariuszy straży granicznej i służby więziennej. Zbrodnia wyszła na jaw 13 kwietnia 1943 roku. Data ta jest obecnie jej symboliczną rocznicą.
Uroczystości w Olsztynie rozpoczęły się Mszą Świętą w intencji ofiar Zbrodni Katyńskiej i katastrofy smoleńskiej w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, po czym uczestnicy udali się pod Pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej i obelisk upamiętniający katastrofę pod Smoleńskiem, gdzie odbyły się główne uroczystości. „Prawda to pamięć i to my tutaj zebrani jesteśmy dowodem na to, że ta kwietniowa smutna data nadal istnieje w naszej pamięci jako data szczególna. I te pomniki, przy których tu stoimy, są także wyrazem tej pamięci. Ponad wszystko pamiętać – to nasz narodowy obowiązek” - podkreśla Artur Chojecki, wojewoda warmińsko-mazurski.
Choć od tych wydarzeń minęło już 79 lat, nie znamy pełnej listy ofiar, nazwisk z tak zwanej listy mińskiej, która prawdopodobnie zawiera ich około 4 tysięcy. Nieznana jest także pełna lista zbrodniarzy, którzy przyczynili się do mordu katyńskiego. Pamięć tych tragicznych wydarzeń jest najbardziej bolesna dla potomków pomordowanych. „Z polskich cmentarzy wojennych, z Kuropat, Rodziny Katyńskie przywożą ziemię. Jest ona dla nas jak relikwie. W garstkach ziemi, którą umieszczamy w pomnikach, symbolicznych grobach, pod krzyżami katyńskimi i dębami pamięci jest cząstka naszych bliskich” - mówi Barbara Gawlicka, prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie.
Katyń jest częścią polskiej pamięci historycznej, ale niezwykle ważne jest to, aby stała się również częścią pamięci europejskiej i światowej. Katyń powinien być przestrogą, nauką dla przyszłych pokoleń.
Podczas uroczystości odczytano apel poległych. Żołnierze 20. Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej oddali salwę honorową, a uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod pomnikiem Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
